Cộng đồng LGBT từ lâu đã không còn là khái niệm xa lạ trong xã hội hiện đại. Với sự đa dạng về xu hướng tính dục và bản dạng giới, nhóm người này ngày càng khẳng định vai trò và giá trị trong cộng đồng. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều người chưa thực sự hiểu rõ LGBT là gì, gồm những nhóm nào, và những quyền lợi mà họ đang được công nhận tại Việt Nam. XSKTMinhNhut sẽ giúp bạn khám phá một cách toàn diện và chính xác nhất.
Khái niệm LGBT và LGBTQ+ là gì?
LGBT là từ viết tắt của các thuật ngữ tiếng Anh gồm Lesbian (đồng tính nữ), Gay (đồng tính nam), Bisexual (người song tính) và Transgender (người chuyển giới). Đây là những nhóm người có xu hướng tính dục và bản dạng giới không theo khuôn mẫu dị tính luyến ái truyền thống.
Cùng với sự phát triển của nhận thức xã hội, thuật ngữ LGBTQ+ được ra đời để mở rộng sự đa dạng. Trong đó, Q có thể đại diện cho Queer – những người không thuộc bất kỳ phân loại giới tính nào cụ thể, hoặc Questioning – những người đang trong quá trình tìm hiểu về bản dạng giới và xu hướng tính dục của mình. Dấu “+” biểu trưng cho nhiều nhóm khác như Non-binary (phi nhị nguyên giới), Intersex (liên giới tính), Asexual (vô tính luyến ái), Pansexual (toàn tính luyến ái) và nhiều bản dạng khác.
Nguồn gốc của thuật ngữ LGBT
Thuật ngữ LGBT lần đầu được sử dụng vào khoảng năm 1988 bởi các nhà hoạt động xã hội ở Hoa Kỳ. Đến năm 1990, LGBT dần được xã hội công nhận như một nhóm thiểu số có quyền được sống đúng với bản thân. Ngày 15/7/1990, Liên Hợp Quốc chính thức xác định rằng đồng tính không phải là bệnh tâm thần, đánh dấu một bước ngoặt lớn trong hành trình đấu tranh vì quyền lợi của cộng đồng này. Biểu tượng đặc trưng của LGBT là lá cờ cầu vồng gồm sáu màu, đại diện cho sự đa dạng và niềm tự hào.
Phân loại cộng đồng LGBT theo xu hướng tính dục và bản dạng giới
Cộng đồng LGBT không phải là một khối đồng nhất mà rất đa dạng, có thể phân chia dựa trên xu hướng tính dục và bản dạng giới.
Theo xu hướng tính dục, nhóm Lesbian gồm những người sinh ra là nữ và bị thu hút về mặt tình cảm và tình dục bởi nữ giới. Gay là những người nam có cảm xúc và ham muốn tình dục với người cùng giới. Bisexual là người bị hấp dẫn bởi cả nam và nữ. Heterosexual hay còn gọi là dị tính luyến ái là những người bị hấp dẫn bởi người khác giới, đây là xu hướng phổ biến nhất. Ngoài ra, Asexual là những người không có ham muốn tình dục với bất kỳ ai nhưng vẫn có thể phát triển các mối quan hệ tình cảm sâu sắc.
Theo bản dạng giới, Transgender là người có bản dạng giới không phù hợp với giới tính khi sinh. Nhóm này bao gồm Transmen (nữ chuyển giới thành nam), Transwomen (nam chuyển giới thành nữ), và các bản dạng khác như Non-binary, Genderfluid (giới tính linh hoạt), Agender (không có giới tính), Bigender (hai giới tính) và Cisgender (giới tính sinh học trùng với bản dạng giới).
Ngoài ra, còn có nhóm Queer – bao gồm những người không xác định giới tính hoặc xu hướng tính dục theo khuôn khổ truyền thống, Intersex là người có đặc điểm sinh học không hoàn toàn là nam hay nữ, và Pansexual là người bị hấp dẫn bởi mọi giới tính.
Một cá nhân trong cộng đồng LGBT có thể đồng thời thuộc nhiều nhóm, ví dụ như một người vừa là nữ chuyển giới vừa có xu hướng song tính. Điều này cho thấy sự phức tạp và linh hoạt trong bản dạng cá nhân, không nên áp đặt bất kỳ nhãn mác cứng nhắc nào lên người khác.
Những khó khăn mà cộng đồng LGBT đang phải đối mặt
Dù đã có nhiều bước tiến trong nhận thức xã hội, cộng đồng LGBT vẫn gặp không ít rào cản và sự kỳ thị trong đời sống thường ngày. Một trong những thách thức lớn nhất là việc tiếp cận dịch vụ y tế. Theo khảo sát, khoảng 50% người LGBT từng bị phân biệt đối xử khi tìm kiếm dịch vụ chăm sóc sức khỏe, và 25% từng bị từ chối khám chữa bệnh. Điều này khiến họ dễ bị tổn thương và ngại tiếp cận các cơ sở y tế.
Không chỉ vậy, sự kỳ thị trong môi trường làm việc cũng là rào cản lớn. Nhiều người LGBT bị từ chối cơ hội nghề nghiệp, bị đánh giá thấp hoặc thậm chí bị sa thải khi công khai bản dạng giới. Vấn đề nhà ở, giáo dục và các dịch vụ xã hội khác cũng không mấy dễ dàng đối với cộng đồng này.
Ngoài ra, các hành vi phân biệt, quấy rối, thậm chí là bạo lực đối với người LGBT vẫn diễn ra tại nhiều nơi. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất mà còn gây tổn thương tâm lý lâu dài.
Chính sách và pháp luật bảo vệ quyền lợi LGBT tại Việt Nam
Về mặt pháp lý, Việt Nam đã có những bước tiến tích cực. Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 đã bỏ quy định cấm kết hôn giữa những người cùng giới tính, mặc dù chưa chính thức công nhận hôn nhân đồng giới. Điều 16 Hiến pháp 2013 cũng quy định rõ mọi công dân đều bình đẳng trước pháp luật và không ai bị phân biệt đối xử.
Những động thái này cho thấy xã hội Việt Nam đang ngày càng cởi mở hơn với sự đa dạng giới tính và xu hướng tính dục. Tháng 6 hàng năm được chọn là Tháng Tự Hào LGBT – Pride Month, là dịp để tôn vinh cộng đồng và nâng cao nhận thức xã hội.
Người nổi tiếng LGBT truyền cảm hứng trong và ngoài nước
Nhiều nghệ sĩ và nhân vật công chúng đã công khai bản dạng giới và xu hướng tính dục của mình, góp phần thúc đẩy sự chấp nhận xã hội. Tại Việt Nam, có thể kể đến những cái tên như ca sĩ Lâm Khánh Chi, Đào Bá Lộc, diễn viên BB Trần, ca sĩ Lynk Lee… Trên thế giới, những biểu tượng như Lady Gaga, Elton John, Sam Smith, Elliot Page, Harvey Milk, Marsha P. Johnson đã để lại dấu ấn không nhỏ trong công cuộc bảo vệ quyền lợi LGBT.
Có nên công khai bản dạng giới và xu hướng tính dục với gia đình và bạn bè không?
Việc công khai là một quyết định mang tính cá nhân và không có câu trả lời đúng sai. Mỗi người có hoàn cảnh khác nhau, vì vậy điều quan trọng là phải cân nhắc kỹ lưỡng. Nếu môi trường sống đủ an toàn và cởi mở, việc công khai có thể giúp giảm bớt áp lực tâm lý và xây dựng mối quan hệ chân thật hơn. Ngược lại, nếu phải đối mặt với sự kỳ thị, việc giữ kín đôi khi lại là lựa chọn khôn ngoan.
Trước khi công khai, bạn nên hiểu rõ bản thân, xác định mục tiêu công khai, trang bị kiến thức pháp lý và tìm kiếm sự hỗ trợ từ cộng đồng LGBT, các chuyên gia tâm lý hoặc tổ chức xã hội để có chỗ dựa tinh thần.
Nền tảng hẹn hò dành riêng cho cộng đồng LGBT
Với sự phát triển của công nghệ, các ứng dụng hẹn hò dành riêng cho LGBT đã ra đời, giúp kết nối những người có cùng giá trị sống và định hướng giới tính. Grindr là nền tảng phổ biến cho nam đồng tính và song tính. Her là lựa chọn hàng đầu cho phụ nữ đồng tính và phi nhị nguyên giới. Ứng dụng 1Love và OkCupid không chỉ phục vụ mục đích hẹn hò mà còn tạo không gian chia sẻ, giao lưu. Ngoài ra, Tinder và Bumble cũng hỗ trợ đa dạng bản dạng giới và xu hướng tính dục, thân thiện với người LGBT.
Lời kết
Dù bạn chọn sống kín đáo hay công khai bản thân là người thuộc cộng đồng LGBT, điều quan trọng nhất là hãy yêu thương và tôn trọng chính mình. Mỗi cá nhân đều xứng đáng có cuộc sống hạnh phúc, được chấp nhận và sống thật với bản thân. Hãy tự tin bước đi trên hành trình khẳng định giá trị riêng, vì bạn không hề đơn độc và luôn có một cộng đồng sẵn sàng đồng hành.